Multisysteemtherapie voor jongeren met een licht verstandelijke beperking en hun ouders
Een onderzoek naar de effectiviteit van een ambulante systeemgerichte interventie
Annemarieke Blankestein, Rachel van der Rijken, Katrien de Vuyst, Jac de Bruijn, Xavier Moonen, Jo Leunissen & Robert Didden
De meest recent ontwikkelde MST-adaptie is er een voor jongeren met een licht verstandelijke beperking (LVB) en hun ouders. Dit artikel zet de aanpassingen uiteen die gedaan zijn aan reguliere MST en die hebben geleid tot de adaptatie MST-LVB. Het beschrijft tevens het eerste effectiviteitsonderzoek naar MST-LVB. Jongeren met een iq-score tussen 50 en 85, of bij wie een vermoeden van een LVB bestond, konden deelnemen aan het onderzoek. Met behulp van een quasi-experimenteel design werden de behandelresultaten van gezinnen die MST-LVB kregen vergeleken met die van gezinnen die reguliere MST kregen.
De onderzoeksresultaten wijzen erop dat MST-LVB een meerwaarde heeft ten opzichte van reguliere MST bij de behandeling van jongeren met een LVB en hun ouders. Bij MST-LVB was significant vaker sprake van verbeterde gezinsrelaties, verbeterde sociale ondersteuning, verbeterde sociale contacten van de jongere en standhoudende veranderingen in het gedrag van de jongere ten opzichte van reguliere MST. De uitkomsten rechtvaardigen de conclusie dat MST-LVB een effectieve behandeling kan zijn voor jongeren met een LVB en hun ouders.
Ten minste twee op de drie jongeren behaalden de Ultieme doelen van MST. Zij woonden thuis, hadden geen nieuw politiecontact en hadden een zinvolle dagbesteding in de vorm van school of werk (Henggeler et al., 2010). Hoewel beide vormen van MST positieve behandeluitkomsten behalen en de verschillen op de Ultieme uitkomsten niet statistisch significant zijn, wordt wel een trend waargenomen van betere resultaten na MST-LVB. Van de jongeren die MST-LVB kregen behaalde 78% minimaal één van de Ultieme doelen, tegenover 66% van de jongeren die reguliere MST kregen. Daarnaast had 22% van de jongeren die MST-LVB kregen nieuwe politiecontacten, ten opzichte van 35% van de jongeren die reguliere MST kregen.
MST-LVB is de meest recente in een reeks van MST-adaptaties. Eerder werden al adaptaties ontwikkeld om andere doelgroepen effectieve hulp te kunnen bieden. Met deze adaptaties, bijvoorbeeld voor jeugdige zedendelinquenten en gezinnen waarbinnen mishandeling of verwaarlozing plaatsvindt, worden eveneens positieve resultaten geboekt (Borduin, Schaeffer, & Heiblum, 2009; Swenson, Schaeffer, Henggeler, Faldowski & Mayhew, 2010). De systemische werkwijze van MST blijkt effectief te zijn voor het bereiken van positieve veranderingen over verschillende systemen (van der Stouwe et al., 2014). Een van deze systemen is het sociale netwerk van het gezin. Ouders met een LVB beschikken vaak over een kleiner sociaal netwerk dan ouders zonder LVB. Het gebrek aan (sociale) steunbronnen dat kenmerkend is voor deze gezinnen zorgt ervoor dat de ouderlijke stress snel oploopt en het probleemgedrag van de jongere kan escaleren. Daarom pleit onderzoek ervoor dat interventies zich ook richten op interveniëring in het sociale netwerk (van Asselt-Goverts, Embregts, Hendriks, & Frielink, 2014). MST-LVB is een van de interventies die zich richten op de sterke en zwakke kanten van jongeren met een LVB, en het sociale netwerk hier actief bij betrekken. De adaptatie MST-LVB blijkt er beter dan reguliere MST in te slagen ondersteuning in het sociale netwerk van jongeren met een LVB en hun gezinnen te verbeteren, en gezinnen in staat te stellen zelf formele en informele ondersteuning te regelen.