Stephan is altijd al wat koppig van jongs af aan, maar tijdens de puberteit wordt dit steeds erger. Hij is agressief thuis, scheldt de boel uit en bedreigt vooral zijn jongere broertje. Luisteren naar zijn ouders? Daar begint hij niet aan. Stephan spijbelt veel en als hij al naar school gaat, gedraagt hij zich agressief en brutaal. Het gaat van kwaad tot erger. Stephan is onhandelbaar en ieder voorstel voor hulpverlening wordt door hem geweigerd.
Een onhoudbare thuissituatie
Dat het zo niet langer gaat is duidelijk. Het gezin is in beeld bij Centrum Jeugd en Gezin (CJG), heeft slechte contacten met school, de leerplichtambtenaar en de politie. Ina en Laurens zitten met hun handen in het haar. Het gaat ze zonder hulp niet lukken om het tij voor Stephan te keren.
Het CJG stelt voor om te starten met Multisysteem Therapie (MST). Zo kan Stephan in ieder geval thuis blijven wonen en een betere kans hebben op een goede toekomst.
‘Let op. Er gaat echt iets op je afkomen.’ Ina valt met de deur in huis. ‘Met de start van MST gaat er echt iets op je afkomen’, zegt ze.
‘ Een MST-behandeling betekent veel en hard werken aan jezelf ’
Ina en Laurens zoeken samen met de therapeut naar de oorzaken die ervoor zorgen dat Stephan niet naar school gaat en zich misdraagt.
Deze verklarende analyse (*Fit) en het daarbij horende plan zorgt er niet direct voor dat het gedrag van Stephan zichtbaar verbetert.
Als Ina en Laurens volgens het plan aan het werk gaan, slaan de stoppen door bij Stephan. Hij merkt dat dit invloed heeft op zijn manier van leven. Er worden consequenties aan zijn gedrag verbonden die hij niet kan of wil accepteren, en reageert daarop met gewelddadig gedrag naar zijn ouders en zijn broers en zussen. Stephan dreigt met zelfmoord, dealen van drugs en weglopen. Allemaal om onder de consequenties van zijn gedrag uit te komen en zijn eigen weg te gaan. De crisisdienst is in die tijd regelmatig betrokken.
‘Als ouder kun je het dan nog maar net aan. Wanneer je eigen zoon zo tekeer gaat tegen alle gezinsleden heb je de neiging het bijltje erbij neer te gooien en op te geven. ‘, zegt Laurens
Het MST-team staat altijd klaar
Maar nu staat het MST-team achter hen. Het MST-team is altijd bereikbaar voor de ouders. Ook midden in de nacht. Dat helpt Ina en Laurens tijdens de gehele behandeling om het vol te houden. Keer op keer geeft het team uitzicht op een goede toekomst. Daarnaast houdt het hen ook de spiegel voor van hoe het gaat als ze er mee stoppen. En dat is geen prettig vooruitzicht.
Ina en Laurens voelen deze back-up vanuit het MST-team als enorme steun.
‘De MST-behandeling zorgt ervoor dat je als ouder zelf sterker wordt. ‘ zegt Ina. Laurens vult aan: ‘Stephan rook het wanneer Ina en ik het niet eens waren over iets. En daar maakte hij misbruik van. ’
Medewerking van je kind
Stephan werkt niet mee. Hij wil niet in gesprek met school, niet in gesprek met de leerplichtambtenaar en niet in gesprek met hulpverlening vanuit het CJG. Hij wil niets veranderen.
Maar als het hele netwerk om hem heen zich op dezelfde manier opstelt, is voor hem geen ontkomen aan. Stephan moet meebewegen en de regels accepteren. Gelukkig draagt dat er ook aan bij dat de relatie met zijn broers en zussen verbetert.
‘ MST werkt toch, ook al werkt je kind niet mee ’
Blij met het MST-traject
Ina en Laurens zijn blij dat ze de MST-behandeling hebben gedaan. Maar voordat het zover was, zag Ina erg op tegen de confrontatie met de therapeut.
‘Wanneer je als gezin al een poos op de radar bent bij verschillende instanties voelt alles wat ze zeggen als kritiek. Het gaat om je kind. Jouw eigen vlees en bloed. Niets staat zo dicht bij je en kan je zo raken. Je hebt het idee dat je faalt als ouder. ‘
De MST-therapeut die het gezin van Ina en Laurens hielp was heel respectvol, niet beschuldigend en stond altijd voor ze klaar.
‘Stephan had foute vrienden en ook goede vrienden. Als ouders maakten wij daar voor de MST-behandeling geen onderscheid in. Een vriend is immers een vriend. Maar tijdens het MST-traject bleek dat we daar beter anders mee om konden gaan. Door die nieuwe inzichten hebben we ons gericht op het stimuleren van de goede vrienden en er alles aan gedaan de foute vrienden buiten de deur te houden. Wat er buiten je huis gebeurt, daar heb je als ouders niet altijd invloed op. Maar met de foute vrienden mocht hij thuis niet afspreken, deze vriendschappen verwaterden daardoor.’
Open en eerlijk
Op advies van de therapeut is de familie ook op de hoogte gebracht. Dat heeft heel erg goed uitgepakt voor het gezin. Zo is het makkelijker om te praten met de familie. Alle belangrijke personen rondom het gezin en Stephan heen zijn nu betrokken.
‘Wanneer je niet open bent over de problemen waar je tegenaan loopt in je gezin blijf je tegenkomen dat de mensen in jouw omgeving hun eigen vooroordelen houden. Als ouder ben je bang dat je zoon op zo’n traject aangekeken wordt, ‘ zegt Laurens.
Erg veel inzicht in jezelf als ouder
Door MST krijg je veel inzicht in jezelf. Je leert hoe je een betere ouder kan zijn. Voor Ina en Laurens geldt dat ze de kinderen (te) vrij lieten en veel dingen voor ze oplosten. De andere 3 kinderen gingen daar beter mee om. Maar voor Stephan was deze opvoedstijl te vrij. Hij heeft duidelijke kaders nodig.
‘We lieten ze niet vrij genoeg om zelf dingen op te laten lossen. ‘
Samen met de therapeut op gesprek
De therapeut helpt tijdens de behandeling het contact met school en andere instanties te verbeteren. Samen met Ina en Laurens word het gesprek heel goed voorbereid. Ze weten nu wat ze uit het gesprek willen halen en waar ze duidelijkheid over willen. Het gaat tenslotte over de toekomst van Stephan. ‘Dankzij de therapeut zijn we getrainde gesprekspartners geworden, ‘ Ina glimlacht wanneer ze het vertelt.
‘Het gesprek ging heel goed, wij voelden ons gehoord.’
Hoe gaat het na de MST-behandeling?
Stephan gaat nu mee naar afspraken. Hij wil erbij horen en geen outsider zijn. En het gaat echt goed. Na de zomer start hij met een nieuwe school. Zijn beste vriend gaat er ook heen. Hij ziet het helemaal zitten.
Laurens zegt: ‘De therapeut weet echt van wanten, het is niet een coachingcursus die je krijgt. De therapeut is universitair geschoold en weet precies wat ze moet doen. ‘
Ina en Laurens willen aan andere ouders in hetzelfde schuitje graag het volgende meegeven.
‘Stel jezelf open. De therapeut oordeelt niet, daardoor kon ik open zijn en ook kritisch naar mezelf kijken. Zij was echt een supertherapeut. Als je zelf de extra stappen zet heb je enorm veel aan een MST-behandeling voor de rest van je leven. ‘